Bu günlərdə Hz. Ömərdən bəhs olunur. Əbu Bəkrin ölüm vaxtı yaxınlaşdıqda Həzrət Əbu Bəkr Həzrət Əbdül Rəhman bin Ovfu çağırdı və “Mənə Ömərdən danış” dedi. Buna görə də o, yəni Həzrət Əbdül Rəhman bin Avf dedi: Ey Allahın Elçisi, Allahın xəlifəsinə and olsun ki, Həzrət Ömər onun haqqında rəyinizdən də əfzəldir.ancaq onun sərtlik ondadır.

Hz. Həzrət Əbu Bəkr dedi: Sərtlik ondadır ki, onlar məndə yumşaqlıq görürlər. Əmirlik onlara əmanət edilsə, içlərindəki bir çox şeydən imtina edəcəklər, çünki onları görmüşəm kiməsə qarşı sərt olduğum zaman məni yumşaltmağa çalışırlar, kiməsə yumşaqlıq göstərəndə isə sərt davranmağa çalışırlar.

 Bundan sonra Hz. Əbu Bəkr Hz.Osman bin Affan’ı çağırdı və Hz. Ömər haqqında soruşdu. Həzrət Osman, daxili varlığının zahiri görünüşündən daha yaxşı olduğunu və aramızda onun kimi bir kimsənin olmadığını söylədi. Həzrət Əbu Bəkr iki səhabəyə dedi: Sizə söylədiklərimi başqalarına danışmayın və Öməri tərk etsəm, Osmandan kənara çıxmayacağam.

İndi işlərinizdən ayrılmaq və sələflərinizdən biri olmaq istəyirəm. Həzrət Əbu Bəkrin xəstə olduğu günlərdə Həzrət Təlhə bin Ubeydullah Həzrət Əbu Bəkrin yanına gəldi və Həzrət Ömərin xalqa xəlifə təyin etməsinin haqqında dedi. Hz. Təlhə dedi ki, siz olduğu zaman o camaatla belə davranıbsa sizdən sonra onun necə davranacağı aydındır. Sizin rəbbinizlə görüş zamanı o sizdən rəiyyət barəsində sual soruşacaq.

Həzrət Əbu Bəkr bunu eşidərkən dedi ki mənə dəstək et otuzdur, oturandan sonra dedi, sən məni o vaxtdan qorxutdurursan kı Allaha nə cavab verəcəm? deyəcəm ki, sənin bəndələrə onlardan ən yaxşısına xəlifə təyin etdim.

Sonra Həzrət Əbu Bəkr Həzrət Osmana cağırdı kı , Hz. Ömər haqqında vəsiyyət yazsın. Sonra Mərhəmətli və Rəhmli Allahın adına yaz dedi. Bu, Əbu Bəkr ibn Əbu Qəhəfanın müsəlmanların adından verdiyi vəsiyyətdir. Bunu söylədikdən sonra o huşunu itirdi və Osman onun adından yazdı ki, Ömər ibn əl-Xəttabı sizə xəlifə təyin etdim və sizi xeyirlilikdən əski qoymadım.

Bir az keçib-gedəndən sonra Hz. Əbu Bəkr Hz. Osmana nə yazdığını soruşdu. Hz.Osman oxudu.

Həzrət Əbu Bəkr bunu eşidəndə Allahu Əkbər söylədi.“ fikrimcə sən qorxdun ki əgər mən bu şüursuzluqda ölsəm, insanlar arasında ixtilaf yarana bilər” dedi. Həzrət Osman “Bəli, budur” dedi.

 Həzrət Əbu Bəkr “Allah sizi İslam və müsəlmanlarla mükafatlandırsın” dedi. Başqa sözlə, Hz. Əbu Bəkr, Hz. Ömərin xəlifəsi olduğuna etiraz etmədi.

 Tabərinin tarixində yazılmışdır ki, Məhəmməd ibn İbrahim ibn Haris Həzrət Əbu Bəkrin Həzrət Osmanı ayrı-ayrılıqda çağırdığını və belə dediyini söylədi: Mərhəmətli və rəhmli Allahın adı ilə yazın. Bu əhd müsəlmanlar üçün Əbu Bəkr ibn Əbu Qəhəfədəndir və daha sonra rəvayət edən şəxs Əbu Bəkrin huşunu itirdiyini söylədi. Bundan sonra Əbu Bəkr əvvəllər qeyd edildiyi kimi özünə gəldi. Eyni şey xəstəliyi yüngülləşdikdə və Osmandan oxumasını istəyəndə də baş verdi. Dinlədikdən sonra Əbu Bəkr Allahu Əkbər dedi. ۔ Sonra Həzrət Əbu Bəkr, “Allah sizə bu cümləni yazdığınız üçün İslam və İslam əhli üçün mükafat versin” dedi. Həzrət Əbu Bəkr bu yazını heç bir dəyişiklik olmadan bu yerdə saxladı.

Bir rəvayətə görə Həzrət Əbu Bəkr Həzrət Osmanı çağıraraq xəlifə üçün kiməsə məsləhət verməsini istədi. Allaha and olsun ki, sən mənim məsləhətimə layiqsən. Həzrət Əbu Bəkr “Yaz, sonra yazdı” dedi. Adına çatanda Həzrət Əbu Bəkr huşunu itirdi. Sonra Həzrət Əbu Bəkr sağaldıqda, “Ömər yaz” dedi. Bir rəvayətə görə Həzrət Ayişə, Hz.Osmanın Həzrət Əbu Bəkrin vəsiyyətini yazdığını bildirir. Həzrət Əbu Bəkr huşunu itirdi. Həzrət Osman Hz. Ömərin adını yazdı. Həzrət Əbu Bəkr rahatlandıqda nə yazdığını soruşdu. Dedi: “Öməri yazdım.” Əbu Bəkr dedi: “Sənə demək istədiyimi yazdın.” Adını yazsaydın, buna haqqın olardı.

Rəvayət olunur ki, Həzrət Əbu Bəkr xəstələnəndə Həzrət Əli və Həzrət Osman və bir neçə mühacir və ənsara bir mesaj göndərərək dedi: İndi gördüyünüz vaxtdır və sizə əmr edəcək bir kimsə yoxdur. İstəsəniz özünüzdən birini seçin, istəsəniz sizin üçün birini də seçəcəyəm. Onlar xahiş etdilər ki bəlki siz bizim üçün seçim edin.

Həzrət Əbu Bəkr Osmana dedi: “Yaz, bu, Əbu Bəkr ibni Əbu Qəhəfənin dünyadan gedəndə son əhdi və axirətə girərkən ilk əhdidir. ” Və əhd budur ki, Allahdan başqa heç kimin ibadətə layiq deyil və Məhəmməd (salləllahu aleyhi və səlləm) Onun qulu və Rəsuludur.mən sizin üçün xəlifə təyin edirəm. sonra Hz. Əbu Bəkr huşunu itirdi. Həzrət Osman özündən Ömər bin Xəttab sözü yazdı. Sonra Əbu Bəkr rahatlandıqda dedi: “Bir şey yazdın?” Dedi: “Bəli, mən Ömər bin Xəttab yazdım.” Əbu Bəkr dedi: “Allah sənə rəhm etsin. Adını yazsaydın, buna layiq olardın.” Elə isə yaz: Ömər bin Xəttabı özümdən sonra xəlifə etdim və sizin üçün ondan razıyam.

Vəsiyyət yazıldıqda Həzrət Əbu Bəkr (Allah ondan razı olsun) insanlara oxunması lazım olduğunu söylədi. Sonra Həzrət Osman camaatı topladı və o, azad edilmiş quluna bir məktub göndərdi. Həzrət Ömər də o zaman onun yanında idi. Ömər xalqa dedi: “Sus və Allah Rəsulunun xəlifəsini dinlə, çünki sənə olan xoş niyyətini azaltmadı.” O zaman xalq səssiz oturub bə vəsiyyəti qulaq asdı, itaət etdi. Əbu Bəkr xalqa tərəf dönərək dedi: ” sizə xəlifə təyin etdiyim şəxslə razısınızmı? Çünki mən bir qohumuma xəlifə təyin etmədim” Mən şübhəsiz ki, Öməri sizə xəlifən təyin etdim. Ona görə də ona qulaq asın və ona itaət edin. Allaha and olsun ki, bu barədə düşünməyimi laqeyd yanaşmadım.

Xalq dedi: Eşitdik və itaət etdik. Sonra Əbu Bəkr Öməri çağırıb ona dedi: Mən səni Allah Rəsulunun (sallallahu aleyhi və səlləm) səhabələri üzərində xəlifə etdim və sizə (Ömərə) Allahdan qorxmağı vəsiyyət etdim.

Əbu Bəkrin ölüm vaxtı yaxınlaşdıqda, “bizdə olan müsəlmanların malını onlara qaytarın” dedi. Bu sərvətdən heç birini almaq istəmirəm. Mənim filan yerdəki torpağım, xəzinədən aliment olaraq götürdüyüm əmlakın müqabilində müsəlmanlar üçündür. torpaq, bir dəvə, qılınc tutan kölə və beş dirhəmlik bir çadra Həzrət Ömərə  verildi. Həzrət Ömər bütün bunları görəndə dedi ki, Həzrət Əbu Bəkr öz varisini problemə saldı.

Həzrət Xəlifətul Masih I deyir, birinin Həzrət Ömərdən təbiətinin Cəhiliyyə dövründəki kimi sürətli olmadığını soruşdu. Buna görə Həzrət Ömər cavab verdi ki, sürət eynidir, amma indi kafirlərlə müqayisədə göstərilir.

Vəd edilmiş Müslih (RA) deyir;

İnsanlar Həzrət Əbu Bəkrə dedilər ki, əgər Öməri canişin etsəniz, çox qəzəbli olduğu üçün böyük bir çətinlik olardı. Dedi ki, qəzəbi mən olduğum müddətdə özünü göstərir və qalmadığım zaman özünü yumşaldacaq.

Vəd edilmiş Məsih (salavat olsun) Hz. Ömər haqqında buyurur:

Həzrət Ömərin qəzəbinə gəldikdə, birisi ondan İslamdan əvvəl çox qəzəbli olduğunu soruşdu. Həzrət Ömər cavab verdi ki, qəzəb eynidir, əlbəttə əvvəllər yersiz büruzə verirdi, indi isə yerbəyer üzə çıxır.

Cami ibn Şəddad yaxın qohumundan Ömər ibn əl-Xəttabın dediyini nəql edir: İlahi, mən zəifəm, məni gücləndir və sərtəm, məni yumşat və xəsisəm, məni səxavətli et!

Həzrət Ömərin xəlifə olduqdan sonra ilk nitqi ilə bağlı müxtəlif rəvayətlər mövcuddur. Bir rəvayətdədir, Həmin bin Hilal buyurur;

Həzrət Əbu Bəkrin vəfat vaxtı mövcud olan bir adam bizə xəbər verdi, Həzrət Əbu Bəkrin dəfn-kəfnindən sonra Beləliklə, qəbirlərinin tozunu əlləri ilə silkələdilər, sonra yerlərində dayanıb dedilər: Şübhəsiz ki, Allah səni mənim,  məni də sənin tərəfindən sınadı və iki yoldaşımdan sonra məni sənin yanında saxladı. ۔ Allaha and olsun ki, sənin hər hansı bir məsələ mənim qabağıma gəlsə, başıma nə gəlsə də, bunu məndən başqa heç kim görməyəcək və məndən uzaqda nə baş verərsə, mən güclü və etibarlı insanları, yəni təyin ediləcək insanları təyin edəcəyəm. İnsanlar yaxşılıq etsələr, onlarla yaxşı davranacağam, pislik etsələr, cəzalandıracağam.  

Həsən deyir ki, Hz. Ömərin verdiyi ilk xütbədə Uca Allah’ın təriflərini oxuması olduğunu düşünürəm. Bundan sonra dedi ki siz mənim tərəfimdən və mən sizin tərəfinizdən sınanıldım. iki yoldaşımdan sonra sizin üçün buraxıldım.

Həzrət Ömərin xilafətinə toxunan Həzrət Mosleh Moud (Allah ondan razı olsun) buyurur:

Ayət hər zaman müsəlmanların gözü qarşısında idi:

تؤدوا الامٰنٰت الی اھلھا

 Yəni bu əmanəti idarəetmə qabiliyyətinə sahib və inzibati işləri idarə etmək gücünə sahib olanlara əmanət edin. Və sonra bu əmanət bəzi insanlara həvalə edildikdə, bu şəriət əmri həmişə gözləri qarşısında idi ki, dürüstlük və ədalətlə Hökumət idarə edin. əgər ədaləti görməməzliyə vurursanız, dürüstlüyü görməsəniz, bu əmanətdə xaincəsinə davranırsınızsa, Allah sizə cavab verəcək və bu cinayətinizə görə cəzalandıracaqdır.

 Ömər (Allah ondan razı olsun) təbiətində o qədər hakim və görkəmli idi ki, onu görmək insanın tüklər ürpənirdi. İslamın ikinci xəlifəsi olan Hz. Ömər, İslamın və müsəlmanların inkişafı üçün o qədər fədakarlıqlar etdi ki, gecə-gündüz Hz. Peyğəmbərə (s) etiraz edən Avropa yazıçıları İslamla əlaqəli kitablarında bunu qəbul etməyə məcbur olublar. Əbu Bəkr və Ömərin çalışdıqları zəhmət və fədakarlığın xatırlanmasını qəbul etmədən başqa çarəsi yoxdur. Dünyanın başqa heç bir hökmdarı bu qədər zəhmət və fədakarlıq nümunəsini göstərməmişdir. Həzrət Ömərin (RA) işini xüsusilə tərifləyirlər və gecə-gündüz İslam qanunlarını yaymaq və müsəlmanları tanıtmaq üçün çalışdığını söyləyirlər.

Amma Ömərin öz vəziyyəti belə idi ki, minlərlə iş görməyinə baxmayaraq, minlərlə fədakarlığa baxmayaraq, minlərlə əziyyətə dözməyinə baxmayaraq, bu ayə həmişə onun gözün qabağında idi;

ان اللہ یأمرکم ان تؤدواالامٰنٰت الی اھلا

Və bu ayə;

واذا حکمتم بین الناس ان تحکموا بالعدل

 Yəni Allah tərəfindən başqası üçün işləməyə təyin edildikdə xalqınız və qardaşlarınız sizi hökumət üçün seçirlərsə, o zaman ədalətlə işləmək və bütün gücünüzü bəşəriyyətin xeyrinə istifadə etmək sizin borcunuzdur. Bunu yalnız rifah naminə edin.

Yəni Həzrət Ömərin bu hadisəsi nə qədər acıdır ki, ölmək üzrə olarkən, bir adam onu zalım hesab edərək onu cəhalət ucbatından xəncər sancıdı, öz ölümünə inandığı zaman təkrar-təkrar yataqda bunu deyirdi.

اللھم لا علیّ ولالِی۔ اللھم لا علیّ ولا لِی

Ey Allah, məni bu hökümətin üzərində qurdun və əmanət etdin. Bilmirəm bu hökumətə haqqımı ödəmişəm ya yox. İndi ölüm vaxtım yaxındadır və dünyaya sənin yanına gəlmək üçün ayrılıram. Rəbbim, qazandığım şeylər üçün Səndən yaxşı bir mükafat istəmirəm, heç bir mükafat da istəmirəm, ancaq Rəbbim, yalnız Səndən mənə rəhm edib bağışlamağını diləyirəm.

Məsuliyyətimdə bir səhv etdiyim təqdirdə məni bağışla. Ömər, ədalət və ədalət nümunəsinə nadir hallarda dünya pərdəsində rast gəlinən, hökmranlıq etməyi və onları ədalətlə idarə etməyi əmr etdiyi insanlar arasında şanlı bir insan idi.

Öləndə, o qədər narahatlıq və həyəcan içində ölür ki, ölkənin yaxşılaşması üçün etdiyi bütün xidmətlər, insanların yaxşılaşması üçün etdiyi bütün xidmətlər, İslam üçün etdiyi bütün xidmətlər ona çox həqir gəlir.

Ölkəsindəki bütün müsəlmanların xoşuna gələn xidmətlər, ölkəsindəki qeyri-müsəlmanların xoşuna gələn xidmətlər, yalnız öz xalqı və başqaları üçün deyil, xarici ölkələrin xalqları üçün də bütün xidmətlər İnsanların yalnız öz dövründə deyil, bu gün də on üç yüz il sonra sevdikləri bütün xidmətləri bəyənilir.

Ömərin həqiqətən bənzərsiz bir insan olduğunu deyilir. Bütün bu xidmətlər Ömərin özünün gözündə tamamilə həqiranə idilər və dərdlər deyir, ya Rəbbim, bir əmanət mənə tapşırıldı. Bilmirəm haqqını ödəmişəm ya yox. Buna görə səndən xahiş edirəm, günahlarımı bağışla və məni qoru.

Sonra Hz. Müslih Moud (RA) çıxışlarından birində dünyanın Möhsünündə belə buyurur:

Ömər, belə adam idi ki, xristian tarixçilər də bunu qeyd edirlər ki onun kimi dünyada heç kim hökmranlıq etməyib.

Əziz Peyğəmbəri (s) təhqir edirlər, ancaq Hz. Öməri (r.a) tərifləyirlər. Hər zaman onunla bir yerdə yaşayan belə bir insan, öləndə əziz Peyğəmbərin (s) izində bir yer axtarır.

 Həzrət Peyğəmbərin (Ona Allahın salavatı və salamı olsun) hər hansı bir əməli, Allahın rizası üçün olmadığı olsaydı, Ömər kimi bir insan bu səviyyəyə çatandan sonra da onun ayağında yer tapsın fikrində olmazdı.

Hz. Muslih Mevud (r.a.) deyir: İran fəth edildikdə və oradan incə un bişirən bir dəyirman gətirildikdə Hz. Ömər (ra), onunla birlikdə ilk incə un Hz. Aişəyə (ra) göndərdi. Hz. Aişə (r.a) incə unla hazırlanmış yumşaq çörəyin dadına baxanda gözlərinə yaş gəldi. Qadınlar səbəbini soruşduqda Hz. Aişə (ra) cavab verdi: Peyğəmbərimiz (s.ə.v) son günlərində çətin yemək yeyə bilmədi, amma o günlərdə belə buğdanı daşlarla əzib ondan çörək bişirib Peyğəmbərimizə (s) verdik. O günləri xatırladım. Onun sayəsində bu nemətlərə çatdığımız şəxs onlardan məhrum oldu və bu nemətlərdən istifadə edirik.

Hz. Ömər (r.a) İmam Həsənə (r.a) və İmam Hüseynə (r.a) hörmət edirdi. Hz. Ömər insanları yardım payladıqda ilk öncə Hz. Rəsulullah  (s.ə.v) yaxın qohumları ilə başladı. İlk Hz. Abbas (ra), sonra Hz. Əlinin (ra) payını təyin etdi.

Huzur-i Enver, Hz. Ömərin (r.a) mövzusunun növbəti dəfə davam edəcəyini söylədikdən sonra aşağıda mərhum haqqında yaxşı danışdı və onlar üçün cənazə namazını qılacağını bildirdi.

1- Xanım Süheyla Mahbub 90 yaşında vəfat etdi. İnna lillahi və inna ilayhi rajiun. 1964-cü ildə həyatını dinə həsr etdi və otuz ilə yaxındır “Nüsrət Qızlar Liseyi” ndə direktor vəzifəsini icra etdi.

2- Cənab Raja Xurshid Ahmed Munir. Bu günlərdə Avstraliyada mürəbbi idi və orada vəfat etdi. İnna lillahi və inna ilayhi raciun. 1948-ci ildə Furkan taburuna qoşuldu və 1974-cü ildə evinə hücum edildi. Üçüncü xəlifə  bir vaxtlar onu haqqında “cəsarətli mürəbii” sözlərini işlətdi.

3- Hörmətli mürəbbi Zamir Əhməd Nedim 56 yaşında vəfat etdi. İnna lillahi və inna ilayhi raciun. 2005-ci ildən bəri vəsiyyət şöbəsinin nazir müavinidir. Yaxşı bir basketbolçu idi, təhəcüdü sevər və xilafətə bağlı idi.

4- Tanzaniya valisi cənab İsa Muakitilima bu yaxınlarda vəfat etdi. İnna lillahi və inna ilayhi raciun. Mərhum 1992-ci ildə 19 yaşında beyət etdi.

5- Hörmətli Şeyx Mübeşşir Əhməd bəy virusuna görə 33 yaşında vəfat etdi. İnna lillahi və inna ilayhi raciun. Qadiyandakı inşaat şöbəsində çox gözəl bir üslubla xidmət edirdi.

6- Avstraliyanın Sidney şəhərindən olan Seyf Əli, bu yaxınlarda vəfat etdi. İnna lillahi və inna ilayhi raciun. Almaniyanın vəfat edən mürəbbi və vitse emir Heydər Əli Zafer onun beyin qardaşı idi.

7- Cənab Məsud Əhməd Hayat 80 yaşında vəfat etdi. İnna lillahi və inna ilayhi raciun. Mərhum 1967-ci ildən bəri İngiltərədə yaşayırdı. Çox ünsiyyətcil, xeyirxah, fədakar, oruc tutan və dua edən adam idi. Ona iki dəfə həcc nəsib oldu. Dördüncü xəlifə Zati-aliləri ilə müxtəlif ölkələrə səfərlərində sürücü və cangüdən kimi xidmət etmək imtiyazına sahib oldu.

Huzur-i Enver, bütün mərhumların bağışlanması və dərəcələri ucaldılması üçün dua etdi.