Təçəhhud, Təvvüz, Təsmiyyə və Fatihə surəsi oxunduqdan sonra Həzrət Əmir ul Möminin (Allah onun yadımçısı olsun) buyurdu:

Hz. Ömərdən (Allah ondan razı olsun) bəhs olunurdu. Qəza sistəm barəsində olan rəvayətdə qeyd olunub kı, Həzrəti Ömər (RA) onu icra etmişdi. Bütün bölgələrdə müntəzəm məhkəmələr qurdu və hakimlər təyin etdi. Həzrət Ömər də Qəza ilə bağlı qanuni əmrlər verdi. Hakimlər seçimində fəqihlər seçildi, lakin Hz. Ömər bununla kifayətlənməyib imtahanlarını da aldı. Heç kimin səhv qərar verməməsi üçün hakimlərin maaşlarını təyin etdi. Qərar qəbul edərkən heç kimin qorxudulmaması üçün varlı və şərəfli bir insanı hakim təyin edərdi. Həzrət Ömər məhkəməni bərabərliyə və ədalətə hörmət göstərməyə çağırdı. Bir dəfə Əbi bin Ka’b ilə mübahisə oldu. Həzrət Əbi, Zaid bin Sabit məhkəməsində iddia qaldırdı. Zeyd Hz. Ömər və Abi’yi çağırdı və Hz. Ömərə hörmət etdi. Həzrət Ömər, “Bu, ilk ədalətsizliyinizdir” dedi. Gedib Abi ilə oturdu. Yəni hər ikimiz bərabərik. Hər iki tərəfə eyni baxın, mənə hörmət etməyin.

Həzrət Müsleh Moud (Allah ondan razı olsun) bu hadisəni nəql edir və Həzrət Ömər Xəlifənin bir zamanlar Əbi bin Ka’bla mübahisə etdiyini bildirir. Məsələ hakim qarşısına çıxdı. Həzrəti Öməri çağırıldı, və gəlişində hörmət əlaməti olaraq qazi öz yerini tərk etdi. Qazi bunların dövrün xəlifələri olduğunu söylədi.

Həzrət Ömər rəqibin yanına gedərək hakimin bu etdiyi ilk ədalətsizlik olduğunu söylədi. Hz. Ömər dedi ki, bu zaman mənimlə rəqibimin arasında heç bir fərq olmamalıdır.

Həzrət Ömər də İftə şöbəsini icarçı idi. Şəriət qanunları ilə tanış olmaq üçün bir ifta şöbəsi qurdu və onlardan başqasından fətva alınmayacağına dair qərar verdi. Fətva vermək üçün bir neçə əshabələr təyin etdi. Bunların arasında Həzrət Əli, Həzrət Osman, Həzrət Moaz bin Cəbəl, Həzrət Əbdül Rəhman bin Ovf, Həzrət Əbi bin Ka’b, Həzrət Zeyd bin Sabit, Həzrət Əbu Hüreyrə və s. Bu adamlardan başqası fətva versəydi, Ömər bunu qadağan edərdi. Həzrət Ömər də vaxtaşırı bu Müftiləri yoxlayırdı.

Həzrət Müslih Moud (ra) bu mövzuda danışarkən buyuyur kı;

fitva vermək üçün də bir şöbə var idi. Peyğəmbər əfəndimiz Mühəmməd (SAV) dövrünüdə və xilafət dövrünün də bu qayda idi ki hər adam fitva vermək səlahiyyətində deyildi ancaq seçilmiş ya təyin olunmuş adam fitva verə bilərdilər. Həzrət Ömər (Allah ondan razı olsun) o qədər diqqətli idi ki, səhabələrdən biri, yəqin ki, dini elmlərdə də böyük bir mütəxəssis olan və əzəmətli bir insan olan Abdullah bin Məsud idi, o kiməsə fitva verdi. Həzrət Ömərə bu barədə məlumat verildikdə dərhal ondan izahat aldı kı, o hansı səlahiyyət çərçivəsində bu fitvanı verdi. Əslində, hər bir insanın fitva vermək hüququ varsa, bir çox problem yarana bilər və bir çox fitva camaat üçün məyusluq yarada bilər, çünki bəzən eyni məsələdə iki fərqli fitvalar olur və hər ikisi də düzgündür. Yəni vəziyyətə uyğun olaraq fitva verilir. Məsələlərə dərindən baxılırsa, orada güzəşətə getmək olur. Bu vəziyyətə uyöun bir fitva olacaqdır. amma xalq üçün hər ikisini necə başa düşmək çətin olur. Onlar dolaşıq vəziyyətində qalır.

Sonra polis şöbəsi eyni şəkildə işə salındı. Həzrət Ömər ölkədə əmin-amanlıq qorumaq üçün bir polis şöbəsi qurdu. Bu şöbəyə hesabat vermə, asayiş qaydaları, bazarın monitorinqi və s. səlahiyyətləri verildi, yəni insanlara işlərin lazımlı şəkildə yerinə yetirilib-edilmədiyini görmək məqsədilə. Əgər kiminsə hüquqları pozulursa, ona qarşı tədbir görmək. İdarə məsələlərində, məsələ hakimə çatmadığı müddətcə asayiş, bazar nəzarəti və s. işləri görmək üçün nəzarət səlahiyyətləri verildi.

 Həzrət Ömər nizamlı həbsxanalar tikdi. Bundan əvvəl həbsxanalar adət deyildi. Cinayətkarlara da ağır cəzalar verildi. Sonra xəzinənin yaradılmasıdır. Hz. Ömərdən əvvəl gələn hər bir sərvət dərhal paylanacaqdı. Həzrət Əbu Bəkrin dövründə bir ev alınıb Beyt-ül-Mal’a həsr edilmişdi, ancaq o zamandan qapalı qaldı, çünki nə var-dövlət gəlsə o zaman paylanacaqdı. Hicri 15-də Bəhreyndən yarım milyon məbləğ gələndə Həzrət Ömər səhabələrə bu miqdar məbləğlə nə etməyi məsləhət aldı. Bir rəy bu idi ki, sultanların Suriyada bir xəzinə şöbəsi var, buna görə Ömər (RA) bu rəyi bəyəndi və Mədinədə xəzinənin təməlini qoydu. Həzrət Abdullah bin Arqam, xəzinə zabiti təyin edildi. Daha sonra Mədinə və paytaxtları xaricində bütün vilayətlərdə xəzinələr quruldu. Hz. Ömər əvvəllər binaların tikintisində qənaətlə davranırdı, lakin xəzinə üçün çox dayanıqlı və möhtəşəm binalar tikirdi. Daha sonra bütün təhlükəsizlik sistemini qorumaq üçün mühafizəçilər də təyin edildi. Həzrət Ömər özü xəzinənin malını qoruyurdu. Tarixdə Həzrət Osman bin Affanın azad edilmiş bir köləsinin bir gün çox isti olduğunu və Həzrət Osmanla birlikdə mal-qaraları ilə birlikdə yüksək bir yerdə olduğumu nəql etdiyi bir hədis var. Səkkiz mil məsafəsında bir vadi var. Buna Alia deyirlər.

Bir adamın iki cavan dəvə sürdüyünü gördü, yəni Həzrət Osman bir adamın gəldiyini və cavan dəvələrin qarşısından keçdiyini və yerin çox isti olduğunu gördü. Bunun üzərinə Osman dedi: “Bu adama nə oldu?” Mədinədə qalsa və hava soyuduqdan sonra yola getsəydi, onun üçün daha yaxşı olardı. Kişi yaxınlaşanda Osman quluna dedi, Osman mənə dedi ki, bu kimdir. İki cavan dəvəni sürən bir çadra bükülmüş bir adam olduğunu dedim. Sonra kişi yaxınlaşdı və Osman dedi: “Görün kimdir”. Həzrəti Ömər bin Xattab olduğunu gördüm. Dedim ki, bu Əmirəlmöminindir. Həzrət Osman ayağa qalxdı və başını qapıdan çıxartdı, ancaq isti külək əsəndə başını içəriyə qoyub dərhal Həzrət Ömərə tərəf döndü. Bu zaman sizi hansı məcburiyyət evdən qovdu? Həzrət Ömər “sədəqənin bu iki dəvələri geridə qalmışdılar. Digər dəvələrin hamısı otlağa aparılıb, mən bunları da otlağa aparmaq istədim. İtəcəklərindən qorxdum” dedi. Sonra Allah məndən onlar haqqında soruşacaqdır. Həzrət Osman dedi: Ey Əmirəlmöminin, kölgədə gəl və su iç, bizdə olan sənə bəs edəcək. Biz xidmət edirik. Bunun üzərinə Hz. Ömər “Kölgənizə qayıdın” dedi. Sonra Hz. Ömər getdi. Həzrət Osman dedi ki, kim Əl-Qavi əl-Əmin, yəni güclü və etibarlı görmək istəyirsə, o zaman bu şəxsi görsün.

Həzrəti Mosleh Mo’ud, Hz. Ömər (RA) hadisəsinin olduğu bir hadisəni nəql edir. Həzrət Osman deyir ki, bir dəfə mən günbəzdə çöldə oturmuşdum və o qədər isti idi ki, qapını o qədər də açmağa cəsarət etmədim ki, qulum isti günəş altında çöldə bir adam görməyimi söylədi. Edir. Çadranı götürdüyümdə istidən üzləri qızmış bir adam gördüm. Ona bir səyyah olacağını söylədim, amma çox keçmədi ki, kişi qapıma yaxınlaşdı və gördüm ki, Həzrət Ömərdir. Onları görüb çaxnaşma ilə çölə çıxdı və dedim: “Bu vaxt haradasınız?” Həzrət Ömər, Beyt-ül-Malın bir dəvəsinin itdiyini və onu axtararaq çöldə gəzdiyimi söylədi. Bu həm də əvvəllər bir dəfə xatırlanan bir dəvənin itirilməsi hadisəsidir.

Həzrət Ömər bir vaxtlar Bait-ul-Mal sərvətini paylayırdı, qızlarından biri gəlib bu sərvətdən bir dirhəm aldı. Həzrət Ömər götürmək üçün ayağa qalxdı. Çiyinlərindən birinə bir çadra düşdü və qız ağlayaraq ailəsinin yanına qaçdı və dirhəmi ağzına qoydu. Ömər barmağını ağzına qoydu və dirhəmi ağzından çıxarıb mülkünə qoydu və dedi: Ey insanlar, Ömər və ailəsi, istər yaxın, istərsə də uzaq olsunlar, ümumi müsəlmanlarla eyni hüquqa sahibdirlər. Başqa bir rəvayət də var. Həzrət Əbu Musa bir dəfə xəzinəni süpürdü və bir dirhəm aldı. Həzrəti Ömərin balaca bir uşağı keçib getdi və ona verdilər. Ömər uşağın əlindəki dirhəmi görəndə bu barədə soruşdu. Dedi: “Əbu Musa mənə verdi”. Dirhəmin xəzinəyə aid olduğunu öyrəndikdən sonra Ömər dedi: “Ey Əbu Musa Mədinə əhalisi arasında Ömərin evindən aşağı bir evi yox idimi? Məhəmməd ümmətindən hər kəsin ancaq bu zülmü əvəzini tələb etməsini istədin? Sonra dirhəmi xəzinəyə qaytardı.

Xalq rifahı işinə gəldikdə, Həzrət Ömər insanların rifahı və yaxşılaşması üçün çox şey etdi. Kənd təsərrüfatını yaxşılaşdırmaq və insanları su ilə təmin etmək üçün kanallar qazdı.

Əbu Musa kanalı Dəclə çayından doqquz mil məsafədə tikilib Bəsrəyə gətirildi. Müəqqəl Kanal Bu kanal Dəclə çayından çəkilmişdir. Nil, Əmirəlmöminin Hz. Ömərin əmri ilə Qırmızı dənizə bağlanmışdı. Hicri 18-də qıtlıq yayıldığında Həzrət Ömər Həzrət Amr bin Aasa kömək üçün bir məktub yazdı. Məsafə o qədər uzun idi ki, yardım təxirə salındı. Hz. Ömər Əmr’a çağıraraq soruşdu. Hz. Əmr bin Al Aas dedi ki əgər Nil çayı dənizə bağlansaydı, Ərəbistanda heç bir zaman aclıq olmayacağını söylədi. Əmr geri döndü və orada qubernator idi. Gəmilərin Mədinədəki Ciddə limanına çata biləcəyi Kastatdan Qırmızı dənizə bir kanal qurdu. Kanal 29 mil uzunluğunda idi və altı ayda tamamlandı. Həzrət Əmr ibn Aas, Aralıq dənizi ilə Qırmızı dənizi birləşdirməyi düşünür və Qırmızı dənizlə Aralıq dənizinin yetmiş mil aralı olduğu Fərmadan bir kanal çəkilməsini istəyirdi. Misirin kənarında bir sahil şəhəri olduğunu, ancaq Ömərin yunanlar tərəfindən qarət olunacağından qorxaraq buna razı olmadığını söylədi.

İslam hökumətləri dövründə qeyri-müsəlman millətlərin insanları da böyük vəzifələr tuturdular. Hz. Muslih Mevud (ra) buyurur: Ömər (r.a.) ordunu genişləndirdi və heç bir millət və ya ölkə ilə məhdudlaşmadı. Könüllü ordusunda minlərlə Magi var idi. Bu gün Pakistanda Əhmədiləri ordudan uzaqlaşdırdıqları deyilir, bu çox incə bir vəzifədir. Ancaq tarixə baxsanız, Əhmədi zabitləri Pakistan üçün ən çox fədakarlıq edənlərdir. Tarixdən Hz. Ömərin dövründə xarici millətlərin üzvləri müharibəyə zabit təyin edildi.

Hz. Ömər (r.a) malların qanunsuz şəkildə dəyərdən düşməsini şiddətlə qadağan etdi. Hz. Muslih Mevud (ra) buyurur: İslam qiymətləri artırmağı və qiymətləri endirməyi başqalarına zərər verməyi qadağan edir.

Hz. Ömər (ra) təhsil sistemini çox inkişaf etdirdi. Başlanğıc hz. Peyğəmbərimizin (s.ə.v) Məkkədən Mədinəyə köçü olan “Hicri təqvim sistemi” ni formalaşdırdı. Bu təqvimin nə vaxt başladığı barədə fərqli fikirlər var. Bəziləri bunun Hicri 16-cı ildə başladığını söyləyirlər. Bəzilərinə görə bu təqvim Hicri 17, Hicri 18 və ya Hicri 21-də həyata keçirilirdi.

İslam sikkələri haqqında ümumi fikir ilk İslam sikkəsinin Əbdülmalik bin Mərvan tərəfindən həyata keçirilməsidir. Ancaq bəzi Mədinə tarixçiləri İslam sikkəsini hz. Ömərin dövründə tədavülə buraxıldığını söyləyirlər . Bəzi sikkələrdə “Əlhəmdulillah”, bəzilərində “Məhəmməd Rəsulullah”, bəzilərində “La ilaha illallahu vahdehu” həkk edilmişdir. Bir araşdırmaya görə, ilk İslami sikkə Hicri 17-də Şamda canlandı.

Hz.  Ömərin (r.a) xilafəti dövründə icad etdikləri yeni şeyləri tarixçilər “ilkin” adlandırırlar. Əllamə Şibli Numani, “Elfaruk” kitabında qırx dördə yaxın “təzəliklər” topladı və yazdı: Ömərin (r.a) bunlardan əlavə daha çox “yeniliklər” var, çox uzun qalacaqlarından qorxaraq onları yazmadıq.

Hz. Ömər (r.a) mövzusunu növbəti dəfə davam etdirəcəyini söylədikdən sonra Hüzur-i Ənvər altı mərhum haqqında yaxşı sözlər danışdı və cənazə namazlarını qılacağını bildirdi.

1- İndoneziyalı cənab Suripto Hadi Siswoyo. Ötən ay 79 yaşında vəfat etdi. inna lillahi və inna ilayhi raciun.

2- Cənab Çodri Beşir Əhməd keçən ay 95 yaşında vəfat etdi. inna lillahi və inna ilayhi raciun.

3- Cənab Həmidullah Hadim Malhi 82 yaşında vəfat etdi. inna lillahi və inna ilayhi raciun.

4- Pişəvərli cənab Məhəmməd Əli Xan 89 yaşında vəfat etdi. inna lillahi və inna ilayhi raciun.

5- Amerikalı cənab Sahibzadə Mehdi Lətif 87 yaşında vəfat etdi. inna lillahi və inna ilayhi raciun.

6- Hörmətli Feyzan Əhməd Samir, 16 yaşında tac virusuna görə vəfat etdi. inna lillahi və inna ilayhi raciun.

Hüzur-i Ənver, bütün mərhumların bağışlanması və dərəcələrinin yüksəldilməsi üçün dua etdi.